وبلاگ
از درد تا درمان: راهنمای کامل زخم شقاق مقعد (فیشر)

شاید شما هم در سکوت با دردی تیز، برنده و گاهی طاقتفرسا در ناحیه مقعد مواجه شدهاید.
دردی که هر بار اجابت مزاج را به یک کابوس تبدیل میکند و کیفیت زندگیتان را تحت تأثیر قرار داده است.
این تجربه ناخوشایند، اغلب نشانهای از یک عارضه شایع اما قابل درمان به نام شقاق مقعد (فیشر) است.
بسیاری از افراد به دلیل خجالت یا ترس، از صحبت درباره آن خودداری میکنند و این مشکل را در تنهایی تحمل میکنند.
هدف این راهنمای جامع، شکستن این سکوت و ارائه اطلاعاتی شفاف، دقیق و کاربردی درباره این عارضه است.
✅ ما قدم به قدم از تعریف ” فیشر مقعد چیست ” تا بررسی دقیق علائم شقاق مقعدی، علل ایجاد آن و مهمتر از همه، پاسخ به این سوال کلیدی که “زخم شقاق چگونه درمان می شود؟” پیش خواهیم رفت.
با ما همراه باشید تا با درک عمیق این مشکل، بهترین مسیر را برای درمان زخم شقاق و بازگشت به آرامش و زندگی بدون درد پیدا کنید.
شقاق مقعد چیست؟ یک زخم کوچک با دردی بزرگ
برای درک بهتر روشهای درمانی، ابتدا باید بدانیم که دقیقاً با چه مشکلی روبرو هستیم.
شقاق مقعدی یا فیشر آنال (Anal Fissure)، به زبان ساده، یک پارگی یا ترک خوردگی کوچک و خطی در پوست حساس پوشاننده کانال مقعد (آنودرم) است.
این زخم، شبیه به یک بریدگی با لبه کاغذ است، اما در یکی از حساسترین نقاط بدن رخ میدهد.
به همین دلیل، با وجود اندازه کوچک، میتواند دردی بسیار شدید و آزاردهنده ایجاد کند.
شقاق حاد در مقابل شقاق مزمن: تفاوت در چیست؟
پزشکان شقاق مقعد را به دو دسته اصلی تقسیم میکنند که شناخت آنها برای انتخاب مسیر درمانی بسیار مهم است:
شقاق حاد (Acute Fissure):
این نوع شقاق به تازگی ایجاد شده است.
ظاهری شبیه به یک پارگی سطحی و تازه دارد.
با مراقبتهای اولیه و درمان خانگی زخم شقاق مقعدی، معمولاً طی چند هفته (کمتر از ۶ هفته) بهبود مییابد.
جوش خوردن زخم شقاق در این مرحله با اصلاح سبک زندگی به راحتی امکان پذیر است.
شقاق مزمن (Chronic Fissure):
اگر زخم شقاق بیش از ۶ تا ۸ هفته باقی بماند و بهبود نیابد، به آن شقاق مزمن میگویند.
این زخم عمیقتر است و ممکن است لبههای برجستهای داشته باشد.
اغلب در کنار این زخم، یک زائده گوشتی کوچک به نام “اسکین تگ” (Sentinel Pile) در لبه خارجی مقعد دیده میشود.
درمان زخم شقاق مزمن معمولاً پیچیدهتر است و علاوه بر روشهای خانگی، به مداخلات پزشکی و دارویی نیاز دارد.
علت خوب نشدن زخم شقاق اغلب به یک چرخه معیوب مربوط میشود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
نگاه علمی و تخصصی طبق نقل قول از منابع معتبر
علت اصلی شقاق مقعد
شقاق مقعد یکی از مشکلات شایع ناحیهی مقعد است. دلیل اصلی آن معمولاً افزایش فشار عضلهی اسفنکتر داخلی میباشد. درمانها بیشتر با هدف کاهش این فشار و کمک به روند بهبودی انجام میشوند.
📖 منبع: Management of Anal Fissure، PMCچرخه درد و اسپاسم در شقاق
وقتی شقاق ایجاد میشود، درد باعث انقباض بیشتر عضلهی مقعد میگردد. این انقباض جریان خون را کاهش میدهد و در نتیجه زخم به درستی ترمیم نمیشود. اگر این چرخهی معیوب شکسته نشود، شقاق به حالت مزمن تبدیل خواهد شد.
📖 منبع: Anal Fissure Overview، PMCچرا شقاق مزمن سخت درمان میشود؟
در موارد مزمن، عضلهی داخلی مقعد به طور مداوم در حالت انقباض و اسپاسم قرار دارد. درمان سنتی در این شرایط، جراحی برای کاهش فشار عضله و برطرف کردن اسپاسم است.
📖 منبع: Concepts in Pathogenesis and Treatment of Chronic Anal Fissure، American Journal of Gastroenterologyدرمانهای نوین شقاق
تحقیقات نشان دادهاند که بیشتر شقاقها به دلیل اسپاسم عضلهی داخلی و کاهش خونرسانی به بافت ایجاد میشوند. امروزه داروهای شلکنندهی عضله به عنوان روشی نوین معرفی شدهاند که در بسیاری از بیماران میتواند جایگزین جراحی شود.
📖 منبع: Pathophysiology and Pharmacological Treatment of Anal Fissure، PubMed
علائم شقاق مقعدی؛ نشانههایی که نباید نادیده بگیرید

📣 شناخت علائم شقاق مقعدی اولین قدم برای تشخیص و اقدام به موقع است. این علائم میتوانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند، اما شایعترین آنها عبارتند از:
- درد شدید و تیز: این اصلیترین و آزاردهندهترین علامت است. درد معمولاً حین دفع مدفوع شروع میشود و حالتی شبیه به “عبور خرده شیشه” توصیف میشود. این درد میتواند تا چند دقیقه یا حتی چند ساعت پس از اجابت مزاج نیز ادامه یابد.
- خونریزی: مشاهده رگههای خون قرمز روشن روی دستمال توالت یا در کاسه توالت پس از دفع، یکی از علائم رایج است. خونریزی شقاق معمولاً خفیف است. (نکته مهم: هرگونه خونریزی مقعدی باید توسط پزشک بررسی شود تا علل جدیتر رد شوند).
- اسپاسم و انقباض عضلانی: درد ناشی از شقاق باعث انقباض غیرارادی عضله اسفنکتر داخلی مقعد میشود. این اسپاسم، خود باعث کاهش خونرسانی به محل زخم شده و روند جوش خوردن زخم شقاق را مختل میکند و درد را تشدید مینماید. این همان “چرخه معیوب” معروف شقاق است.
- خارش یا سوزش: در اطراف ناحیه مقعد ممکن است احساس خارش، سوزش یا تحریک پوستی داشته باشید.
- ترس از اجابت مزاج: به دلیل درد شدید، فرد ممکن است به صورت ناخودآگاه از رفتن به دستشویی اجتناب کند که این خود منجر به یبوست شدیدتر، سفتتر شدن مدفوع و تشدید مشکل میشود.
- مشاهده ترک یا زائده پوستی: در برخی موارد، به خصوص در شقاق مزمن، ممکن است خود فرد بتواند با نگاه کردن، ترک یا زائده گوشتی کوچک را در لبه مقعد مشاهده کند.
چرا به زخم شقاق مبتلا میشویم؟ ریشهیابی علل
درک علل و روشهای درمان زخم شقاق به هم گره خوردهاند.
با شناخت عوامل ایجادکننده، میتوانیم از بروز مجدد آن جلوگیری کنیم.
📌 شایعترین دلایل ایجاد فیشر مقعد عبارتند از:
- یبوست و دفع مدفوع سفت و حجیم: این اصلیترین و شایعترین علت است. فشار زیاد برای دفع مدفوع خشک، باعث کشیدگی بیش از حد پوست حساس مقعد و ایجاد پارگی میشود.
- اسهال مزمن: اسهال مکرر و طولانیمدت نیز میتواند باعث تحریک و آسیب به پوست این ناحیه شود.
- زایمان طبیعی: فشار وارد شده به ناحیه پرینه و مقعد در حین زایمان، یکی از علل شایع بروز شقاق در زنان است.
- کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال: با افزایش سن، جریان خون به این ناحیه ممکن است کاهش یابد که این امر پوست را آسیبپذیرتر کرده و روند بهبودی را کند میکند.
- سفت بودن بیش از حد عضلات اسفنکتر مقعد: برخی افراد به صورت ژنتیکی یا به دلیل استرس، عضلات اسفنکتر سفتتری دارند که آنها را مستعد ابتلا به شقاق میکند.
- بیماریهای زمینهای: بیماریهایی مانند بیماری کرون (نوعی بیماری التهابی روده)، عفونتها (مانند سل یا سیفلیس) و سرطانهای مقعد در موارد نادر میتوانند باعث ایجاد شقاق شوند. به همین دلیل است که در موارد مقاوم به درمان، بررسیهای بیشتر توسط پزشک ضروری است

زخم شقاق چگونه درمان می شود؟ راهنمای جامع از خانه تا کلینیک
خبر خوب این است که بیش از ۹۰٪ موارد شقاق حاد با روشهای ساده و غیرتهاجمی درمان میشوند.
زخم شقاق و درمان آن نیازمند صبر و پیوستگی در اجرای راهکارهاست.
بیایید به تفصیل این روشها را بررسی کنیم.
الف) سنگ بنای درمان: درمان خانگی زخم شقاق مقعدی و اصلاح سبک زندگی
این روشها خط اول درمان هستند و حتی در کنار درمانهای پزشکی نیز باید رعایت شوند.
پاسخ به سوال “زخم شقاق چطور خوب میشه؟” با اجرای دقیق همین موارد است.
افزایش مصرف فیبر: فیبر با جذب آب، مدفوع را نرم و حجیم کرده و دفع آن را آسانتر میکند. هدف، مصرف روزانه ۲۵ تا ۳۵ گرم فیبر است.
منابع عالی فیبر: میوهها (سیب با پوست، گلابی، آلو، انواع توت)، سبزیجات (کلم بروکلی، هویج، اسفناج)، حبوبات (عدس، نخود، لوبیا)، غلات کامل (جو دوسر، نان سبوسدار، برنج قهوهای) و دانهها (تخم کتان، دانه چیا).
نوشیدن آب فراوان: فیبر برای عملکرد صحیح به آب نیاز دارد. روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید. این کار از خشک و سفت شدن مدفوع جلوگیری میکند.
حمام سیتز (نشستن در آب گرم): این یکی از مؤثرترین روشها برای کاهش درد و تسریع بهبودی است.
روش انجام: یک لگن را با آب گرم (نه داغ) پر کنید و روزی ۲ تا ۳ بار، هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، به خصوص بعد از اجابت مزاج، در آن بنشینید.
فواید: آب گرم باعث شل شدن عضلات منقبض شده اسفنکتر، افزایش جریان خون به محل زخم و تسکین درد میشود.
اجتناب از زور زدن و به تعویق انداختن دفع: به محض احساس نیاز به دفع، به دستشویی بروید. نگه داشتن مدفوع آن را خشکتر و دفعش را سختتر میکند. هنگام دفع، از زور زدن بیش از حد خودداری کنید.
رعایت بهداشت ملایم: پس از هر بار دفع، ناحیه را با آب ولرم و بدون استفاده از صابونهای عطری و خشن، به آرامی شستشو دهید. سپس با یک حوله نرم و به صورت ضربهای (بدون کشیدن) خشک کنید.
ب) درمانهای دارویی: برای زخم شقاق چه پمادی خوبه؟
اگر روشهای خانگی پس از چند هفته نتیجه ندادند یا شقاق از نوع مزمن بود، پزشک ممکن است داروهای موضعی (پماد) را تجویز کند.
بهترین پماد برای زخم شقاق بسته به شرایط شما توسط پزشک تعیین میشود.
پماد نیتروگلیسرین (Rectiv): این پماد با گشاد کردن عروق خونی و شل کردن عضله اسفنکتر، جریان خون به زخم را افزایش داده و به بهبودی کمک میکند. سردرد یکی از عوارض جانبی شایع آن است.
پمادهای مسدودکننده کانال کلسیم (مانند دیلتیازم یا نیفدیپین): این داروها نیز عملکردی مشابه نیتروگلیسرین دارند و با شل کردن عضلات اسفنکتر، به کاهش درد و تسریع بهبودی کمک میکنند. معمولاً عوارض جانبی کمتری نسبت به نیتروگلیسرین دارند.
پمادهای بیحسکننده (مانند لیدوکائین): این پمادها درد را به طور موقت تسکین میدهند و میتوانند قبل از اجابت مزاج استفاده شوند تا این فرآیند قابل تحملتر شود. اما توجه داشته باشید که این پمادها علت اصلی را درمان نمیکنند و فقط علامت را کنترل میکنند.
برای بررسی دقیق درمان زخم شقاق، امکان مشاوره آنلاین با متخصص های زخم رو براتون آماده کردیم. از اینجا وارد بشید و برای مشاوره دقیق تر اطلاعات را ارسال کنید.
محصولات پیشنهادی برای درمان زخم شقاق (فیشر)
ژل ترمیم کننده عسل هانی هلث Honey Health Restoratve Gel
685,000 تومانآکواسل اکسترا نقره کانواتک Aquacel Ag Extra
459,700 تومان 226,200 تومانPrice range: 226,200 تومان through 459,700 تومانپانسمان آترومن نقره هارتمن Hartman Atrauman Ag
290,000 تومان 195,000 تومانPrice range: 195,000 تومان through 290,000 تومانپانسمان فوم پلی اورتان روزین Roosin Foam Dressings with PU
148,000 تومان 75,000 تومانPrice range: 75,000 تومان through 148,000 تومانکرم بریر کامفیل کلوپلاست حجم 60 میلی لیتر Comfeel Barrier
376,000 تومان
ج) درمان زخم شقاق با عسل: یک راهکار سنتی
بسیاری در مورد درمان زخم شقاق با عسل سوال میکنند.
عسل به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی طبیعی خود شناخته شده است.
برخی مطالعات کوچک نشان دادهاند که استفاده موضعی از عسل طبی (نه عسل معمولی) میتواند به بهبودی زخمها از جمله شقاق کمک کند.
با این حال، این روش یک درمان استاندارد پزشکی محسوب نمیشود.
قبل از استفاده از هرگونه درمان جایگزین، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
راهکارهای طب سنتی برای بهبود زخم شقاق
1. روغنهای گیاهی ترمیم کننده
- روغن کنجد گرم: خاصیت ضدالتهابی و نرمکنندگی داره. ماساژ خیلی ملایم اطراف ناحیه با روغن ولرم میتونه به کاهش خشکی و درد کمک کنه.
- روغن زیتون خالص: هم به نرم شدن مدفوع کمک میکنه (اگر خوراکی مصرف بشه) و هم در صورت استفاده موضعی، ناحیه زخم رو مرطوب نگه میداره.
- روغن گل سرخ: در طب سنتی ایرانی همیشه برای زخمهای حساس توصیه میشده، چون هم آرام بخش درد هست و هم ترمیم پوست رو تسریع میکنه.
2. حمام نشسته با گیاهان دارویی
- بابونه: دمنوش غلیظ بابونه رو خنک کن و داخل لگن بریز. نشستن در این محلول ولرم، التهاب رو کم میکنه.
- سدر یا خطمی: در کتب طب سنتی از این گیاهان برای نرم کردن بافتها و کاهش سوزش یاد شده.
- ترکیب این گیاهان با آب ولرم، هم یک آرام بخش طبیعی هست و هم گردش خون موضعی رو بهتر میکنه.
3. تغذیه به سبک طب سنتی
- انجیر خیسکرده در آب یا شیر: یکی از معروفترین نسخههای سنتی برای نرم کردن مدفوع.
- بادام شیرین ساییده شده: همراه با عسل طبیعی، هم انرژی بخش هست و هم از یبوست جلوگیری میکنه.
- آب جوشانده آلو و آلو بخارا: ملین طبیعی که از فشار هنگام دفع جلوگیری میکنه.
4. عسل طبیعی
- در طب سنتی، عسل “مرهم زخم” نامیده میشه. استفاده خوراکیاش سیستم ایمنی رو تقویت میکنه.
- مالیدن یک لایه نازک عسل طبیعی روی اطراف شقاق (نه داخل کانال مقعد) میتونه خاصیت ضدباکتری و ترمیم کنندگی داشته باشه.
5. سبک زندگی درمان محور
- پرهیز از نشستن طولانی: در منابع کهن هم تأکید شده که ایستادن و راه رفتن ملایم به جریان خون کمک میکنه.
- ورزشهای سبک مثل پیاده روی بعد از غذا، باعث جلوگیری از یبوست میشه.
- کم کردن غذاهای خیلی تند و خشک که در متون سنتی هم “مولد خشکی و حرارت” دانسته شدن.
🔑 نکته طلایی: طب سنتی بیشتر روی تعدیل مزاج و پیشگیری از یبوست تمرکز داره. یعنی اگر یبوست برطرف بشه، نصف راه درمان شقاق طی میشه.
روتین سنتی روزانه برای بهبود شقاق
🌅 صبحها
- ناشتا:
- ۲ تا ۳ عدد انجیر خشک رو از شب قبل در آب یا شیر خیس کن و صبح بخور.
- یک قاشق غذاخوری روغن زیتون خالص هم بعدش بخور تا مدفوع نرم بشه.
- بعد از صبحانه:
- یک پیادهروی کوتاه ۱۵ دقیقهای برای بهبود حرکات روده.
🕛 ظهر
- غذای سبک و نرم مثل سوپ سبزیجات یا آش جو.
- پرهیز از فلفل، سرخکردنی و غذاهای خشک (مثل نان و برنج خشک بدون خورش).
🌆 عصر
- حمام نشسته با بابونه یا خطمی:
- دمنوش غلیظ درست کن، ولرم کن و ۱۵ دقیقه در لگن بشین.
- این کار التهاب و درد رو کاهش میده و به ترمیم کمک میکنه.
- بعد از خشککردن ملایم:
- یک لایه خیلی نازک روغن گل سرخ یا روغن کنجد ولرم اطراف شقاق بمال.
🌙 شب
- یک لیوان دمکرده آلو بخارا یا برگ سنا بسیار رقیق (هفتهای ۲ بار، نه هر شب) برای رفع یبوست.
- قبل از خواب:
- یک قاشق عسل طبیعی بخور.
- اگر درد زیاد داری، یک لایه خیلی نازک عسل هم روی اطراف زخم بزن (نه داخل مقعد).
💡 نکات تکمیلی
- همیشه روزانه حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب بخور.
- از نشستن طولانی پرهیز کن، اگر کارت پشت میز هست، هر یک ساعت ۵ دقیقه بلند شو.
- میوههای ملین مثل کیوی، انگور، گلابی و سبزیجات تازه رو در رژیم بذار.
د) روشهای پزشکی پیشرفته برای شقاق مقاوم به درمان
علت خوب نشدن زخم شقاق در برخی افراد، انقباض بیش از حد عضله اسفنکتر است.
در این موارد، روشهای زیر ممکن است توصیه شوند:
- تزریق بوتاکس (سم بوتولینوم): تزریق مقدار بسیار کمی بوتاکس به عضله اسفنکتر داخلی باعث فلج موقت و شل شدن آن میشود. این کار اسپاسم را متوقف کرده و به زخم فرصت میدهد تا در طی ۲ تا ۳ ماه آینده ترمیم شود. این روش یک گزینه کمتهاجمی و مؤثر است.
- جراحی (اسفنکتروتومی داخلی جانبی – LIS): این روش به عنوان “استاندارد طلایی” برای درمان شقاق مزمن مقاوم به درمان شناخته میشود. در این جراحی سرپایی، جراح برش بسیار کوچکی در بخشی از عضله اسفنکتر داخلی ایجاد میکند. این کار به طور دائمی فشار و انقباض این عضله را کاهش میدهد و به زخم اجازه میدهد به سرعت بهبود یابد. موفقیت این روش بسیار بالا (بیش از ۹۵٪) است، اما در موارد نادری ممکن است با عارضه بیاختیاری خفیف گاز یا مدفوع همراه باشد.
باورهای غلط درباره زخم شقاق
1. «شقاق خودش خوب میشه، نیاز به درمان نداره»
❌ اشتباهه.
در مراحل اولیه ممکنه بهبود پیدا کنه، ولی اگر درمان مناسب انجام نشه، مزمن میشه و حتی ممکنه نیاز به جراحی پیدا کنه.
2. «فقط افراد مسن یا یبوستدار دچار شقاق میشن»
❌ اشتباه.
شقاق ممکنه برای هر کسی اتفاق بیفته — حتی جوانان و زنان بعد از زایمان — بهویژه اگر رژیم غذایی کمفیبر یا دفع سخت داشته باشن.
3. «استفاده از پمادهای خانگی یا گیاهی همیشه کافیه»
❌ نادرست.
برخی پمادهای خانگی ممکنه فقط درد رو کاهش بدن ولی ترمیم زخم رو مختل کنن یا باعث عفونت بشن. درمان باید با نظر پزشک و مواد تأییدشده انجام بشه (مثل پمادهای نیتروگلیسیرین، لیدوکائین یا ژلهای ترمیمکننده زخم).
4. «شقاق همون بواسیر (هموروئید)ه»
❌ اشتباه.
شقاق، پارگی یا زخم در دیواره مقعده، در حالیکه بواسیر ورم و تورم رگهای ناحیه مقعده. درمان و علائمشون فرق داره.
5. «باید محل زخم خشک نگه داشته بشه»
❌ برعکس.
زخم خشک دیرتر خوب میشه. محیط زخم شقاق باید مرطوب و تمیز باشه تا ترمیم بهتر انجام بشه.
6. «فقط با عمل جراحی خوب میشه»
❌ خیر.
در مراحل اولیه، با درمان دارویی، تغییر رژیم غذایی، نرمکننده مدفوع و ژلهای ترمیمی میتونه بدون جراحی درمان بشه.
7. «نمیتونم هیچ فعالیتی داشته باشم»
❌ غلط.
استراحت بیش از حد باعث یبوست میشه. فعالیت سبک مثل پیادهروی به بهبود حرکات روده و جریان خون ناحیه کمک میکنه.
8. «درد زیاد یعنی سرطان یا بیماری خطرناک»
❌ نه لزوماً.
شقاق خودش میتونه درد شدیدی ایجاد کنه چون عصبهای زیادی در اون ناحیه وجود داره. اما اگر درد مداوم یا خونریزی غیرعادی باشه، بررسی پزشکی ضروریه.
جدولهای کاربردی برای مدیریت و درمان زخم شقاق
برنامه عملی روزانه برای بهبود شقاق حاد
| زمان | اقدام | هدف |
|---|---|---|
| صبح | نوشیدن یک لیوان آب ولرم قبل از صبحانه.صرف صبحانه سرشار از فیبر (مانند جو دوسر با میوه). | تحریک رودهها و نرم کردن مدفوع اولیه. |
| بعد از اجابت مزاج | حمام سیتز (نشستن در آب گرم) به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه.شستشوی ملایم و خشک کردن با حوله نرم. | کاهش درد و اسپاسم، پاکسازی و افزایش خونرسانی. |
| طول روز | نوشیدن حداقل ۷-۸ لیوان آب.مصرف میانوعدههای فیبردار (مانند سیب یا یک مشت آجیل). | حفظ هیدراتاسیون بدن و جلوگیری از یبوست. |
| عصر/شب | صرف شام حاوی سبزیجات و پروتئین.پیادهروی سبک به مدت ۲۰-۳۰ دقیقه.قبل از خواب، حمام سیتز (اختیاری). | کمک به هضم و حرکت منظم رودهها.آرامش عضلات. |
مقایسه سریع روشهای درمانی شقاق
| روش درمان | نحوه عملکرد | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|
| اصلاح سبک زندگی | نرم کردن مدفوع، کاهش فشار و اسپاسم. | بدون عارضه، مؤثر در موارد حاد، پیشگیری کننده. | نیازمند زمان و پیوستگی، ممکن است برای موارد مزمن کافی نباشد. |
| پمادهای موضعی | شل کردن عضله اسفنکتر و افزایش جریان خون. | غیرتهاجمی، مؤثر برای بسیاری از موارد مزمن. | ممکن است عوارض جانبی داشته باشد (سردرد). |
| تزریق بوتاکس | فلج موقت عضله اسفنکتر برای دادن فرصت بهبودی. | کمتهاجمی، موفقیت بالا، بدون برش جراحی. | اثر موقت است، هزینه ممکن است بالا باشد. |
| جراحی LIS | برش کوچک در عضله برای کاهش دائمی فشار. | درمان قطعی با نرخ موفقیت بسیار بالا (بالای ۹۵٪). | تهاجمی است، ریسک بسیار پایین بیاختیاری. |
درمان زخم کهنه شقاق مقعد
زخم کهنه شقاق، به دلیل طولانی شدن التهاب و ایجاد فیبروز در لبههای ترک مقعد، به درمانهای ساده پاسخ نمیدهد و نیازمند رویکردهای تخصصیتر است.
طبق مطالعات منتشر شده در World Journal of Gastroenterology (2021)، ترکیبی از روشهای دارویی و جراحی بهترین نتایج را برای بیماران فراهم میکند.
۱. داروهای تخصصی موضعی:
پمادهای حاوی نیترات یا کلسیم بلاکرها (مانند نیفدیپین و دیلتیازم موضعی) با کاهش اسپاسم اسفنکتر داخلی و افزایش خونرسانی، امکان ترمیم زخم مزمن را فراهم میکنند.
استفاده منظم ۶ تا ۸ هفتهای از این داروها، در بسیاری از بیماران مؤثر گزارش شده است.
۲. تزریق بوتاکس:
برای بیمارانی که به دارو پاسخ نمیدهند، تزریق بوتولینیوم توکسین در اسفنکتر یکی از درمانهای نوین است.
این روش با شل کردن عضلات و کاهش درد، زمینهی ترمیم زخم را طی چند ماه ایجاد میکند.
۳. جراحی تخصصی (LIS):
اگر زخم کهنه شقاق همچنان پایدار بماند، اسفنکتروتومی داخلی جانبی روش استاندارد و قطعی درمان است.
در این عمل، بخشی از فیبرهای عضله اسفنکتر بریده میشود تا فشار کاهش یابد. مطالعات نشان دادهاند که میزان موفقیت این روش بالای ۹۰٪ است و احتمال عود بسیار پایین است.
۴. درمانهای کمکی:
بهکارگیری پانسمانهای نوین ترمیم زخم، ژلهای عسل پزشکی و رعایت رژیم غذایی پر فیبر، میتواند روند بهبود را تسریع و از آسیبهای ثانویه جلوگیری کند.
در نتیجه، زخم کهنه شقاق معمولاً بدون مداخله تخصصی درمان کامل نمیشود و مراجعه به پزشک متخصص کولورکتال برای انتخاب روش مناسب، ضروری است.
سوالات متداول درباره زخم شقاق
زخم شقاق چند روز طول میکشد تا خوب شود؟ / زخم شقاق کی خوب میشه؟
شقاق حاد: با رعایت کامل مراقبتهای خانگی، معمولاً بین ۲ تا ۴ هفته به طور کامل بهبود مییابد.
شقاق مزمن: روند بهبودی طولانیتر است و ممکن است ۶ تا ۱۲ هفته یا بیشتر طول بکشد، به خصوص اگر به درمان دارویی یا پزشکی نیاز داشته باشد
آیا شقاق مقعد خطرناک است یا به سرطان تبدیل میشود؟
شقاق به خودی خود یک بیماری خوشخیم است و خطرناک نیست. همچنین هیچ ارتباطی بین شقاق و سرطان مقعد وجود ندارد. با این حال، از آنجایی که علامت آن (خونریزی) با علائم بیماریهای جدیتر مشترک است، تشخیص دقیق توسط پزشک برای رد کردن سایر احتمالات ضروری است.
آیا ورزش برای شقاق مقعدی ضرر دارد؟
ورزشهای سبک مانند پیادهروی، شنا و یوگا برای بهبود گردش خون و عملکرد روده بسیار مفید هستند. اما باید از ورزشهایی که فشار زیادی به ناحیه لگن و مقعد وارد میکنند، مانند وزنهبرداری سنگین یا دوچرخهسواری طولانیمدت (با زین نامناسب)، تا زمان بهبودی کامل خودداری کنید.
در دوران بارداری یا شیردهی چگونه شقاق را درمان کنیم؟
بسیاری از پمادها و داروها در این دوران توصیه نمیشوند. تمرکز اصلی باید بر روی درمان خانگی زخم شقاق مقعدی مانند افزایش فیبر، نوشیدن آب و حمام سیتز باشد. حتماً قبل از مصرف هرگونه دارو یا پماد با پزشک خود مشورت کنید.
چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد بسیار شدید و غیرقابل تحمل است.
اگر خونریزی شدید است یا با لخته همراه است.
اگر دچار تب و لرز شدهاید (ممکن است نشانه عفونت باشد).
اگر زخم پس از ۴ هفته مراقبت خانگی هیچ بهبودی نیافته است.
آیا شقاق خودش خودبهخود خوب میشه؟
بعضی ترکهای سطحی ممکنه خودبهخود ترمیم بشن، به شرطی که یبوست یا فشار ادامه نداشته باشه. اما بیشتر مواقع اگر رسیدگی نکنید، به جای خوب شدن، عمیقتر و مزمنتر میشه.
اگر شقاق رو درمان نکنم چه اتفاقی میفته؟
در مراحل اولیه شاید فقط درد و خونریزی داشته باشید، ولی در صورت بیتوجهی، شقاق میتونه منجر به عفونت، تشکیل فیستول یا حتی نیاز به جراحی سنگینتر بشه. پس بهتره زودتر درمان بشه.
فرق شقاق با بواسیر (هموروئید) چیه؟
بواسیر رگهای متورم اطراف مقعده، در حالی که شقاق یک زخم یا ترک عمیق روی دیواره مقعد هست. علائمشون شبیه به همه (مثل خونریزی یا درد)، اما شقاق بیشتر سوزش و درد شدید حین اجابت مزاج ایجاد میکنه.
شقاق در خانمهای باردار یا بعد زایمان چه فرقی داره؟
بله، کودکان هم ممکنه به خاطر یبوست دچار ترک مقعد بشن. درمانشون معمولاً سادهتره و بیشتر با رژیم غذایی پر فیبر و نرمکنندههای مدفوع رفع میشه، اما باید سریع رسیدگی بشه تا مزمن نشه.
آیا رابطه جنسی باعث شقاق میشه یا اون رو بدتر میکنه؟
بله، بهخصوص رابطه مقعدی یکی از عوامل مهم ایجاد یا تشدید شقاق هست. در صورت داشتن این مشکل، این نوع رابطه باید کاملاً پرهیز بشه.
چه غذاهایی برای درمان شقاق خوبه؟
بهترین رژیم غذایی شامل فیبر بالا (میوه، سبزی، غلات کامل) + مصرف زیاد آب هست. پرهیز از غذاهای تند، فستفود، الکل و نوشابه هم خیلی کمک میکنه.
بعد از عمل یا لیزر شقاق باید چه مراقبتهایی داشته باشم؟
مهمترین کار اینه که یبوست نگیرید. نوشیدن آب، استفاده از فیبر و نرمکنندهها ضروریه. همچنین تا مدتی باید از بلند کردن اجسام سنگین و نشستن طولانیمدت پرهیز کنید.
هزینه درمان شقاق با لیزر یا جراحی چقدره؟
زینهها بستگی به شهر، نوع مرکز درمانی و شرایط بیمار داره، اما معمولاً لیزر کمی گرانتر از جراحی سنتی هست. با این حال چون لیزر درد و عوارض کمتری داره و دوره نقاهتش کوتاهتره، بیشتر بیماران ترجیح میدن اون رو انتخاب کنن.
آیا درمانهای سنتی برای شقاق جواب میدن؟
بعضی روغنها یا گیاهان میتونن به کاهش التهاب یا نرم شدن مدفوع کمک کنن، اما به تنهایی درمان قطعی نیستند. برای جلوگیری از مزمن شدن بهتره با درمانهای علمی ترکیب بشن.
آیا امکان برگشت (عود) شقاق وجود داره؟
بله، اگر سبک زندگی اصلاح نشه و یبوست یا فشار تکرار بشه، احتمال عود حتی بعد از جراحی هم هست. اما با رعایت رژیم غذایی و مراقبتهای درست، میشه جلوی عود رو گرفت.
شقاق حاد و مزمن چه فرقی دارن؟
شقاق حاد معمولاً سطحی و تازه هست و با درمان ساده خوب میشه. اما اگر بیش از ۶ هفته ادامه پیدا کنه، به صورت مزمن درمیاد و اغلب نیاز به درمان جدیتر (مثل بوتاکس، لیزر یا جراحی) پیدا میکنه.
نتیجهگیری: به صدای بدن خود گوش دهید و اقدام کنید
شقاق مقعد (فیشر)، با وجود دردناک بودن، در اکثر موارد یک بیماری قابل مدیریت و درمان است.
کلید اصلی موفقیت در درمان زخم شقاق، شکستن “چرخه معیوب درد-اسپاسم-کاهش خونرسانی” است.
این کار از طریق نرم نگه داشتن مدفوع، کاهش فشار و اسپاسم عضلانی و افزایش جریان خون به ناحیه آسیبدیده امکانپذیر میشود.
به یاد داشته باشید که نباید این درد را در سکوت تحمل کنید.
راهکارهای خانگی اولین و مهمترین قدم هستند، اما اگر بهبودی حاصل نشد، از مراجعه به پزشک خجالت نکشید.
متخصصان میتوانند با تشخیص دقیق نوع شقاق (حاد یا مزمن)، بهترین پماد برای زخم شقاق یا سایر روشهای درمانی مؤثر را برای شما تجویز کنند تا هرچه سریعتر به زندگی عادی و بدون درد بازگردید.
سلامتی شما ارزشمند است؛ برای حفظ آن فعالانه قدم بردارید.





ما داریم یه پروژه دانشگاهی روی زخم شقاق انجام میدیم و این مطلب خیلی کمکمون کرد، واقعاً دقیق و جامع بود به نظرتون میتونیم این اطلاعات رو به عنوان منبع معتبر در رسالهمون بگنجونیم؟جای دیگهای هم هست که بتونیم بیشتر روش تحقیق کنیم؟
درود
با جستجو در منابع بین المللی و معتبر می تونید مطالب بیشتری پیدا کنید
آقا من این رو خوندم واسه درمان زخم شقاق خیلی خوب توضیح داده بود، هم راهکارهای طبیعی هم داروها رو، حالا یکی نیست بهم بگه این پماد برای زخم شقاق کدومش بهتره چرا هی میگن فلانی تجویز کنه آخرش کی میدونه؟خودم برم بخرمش؟
سلام لادن عزیز
بهتره به کارشناس زخم مراجعه کنید تا دقیق تر به شما اعلام کنن چه پمادی باید مصرف کنید
خب بگم اصلاً آدم نمیدونه که این زخم شقاق مقعدی چجوری بد اورده کارم شب و روز نداره ولی پماد برای زخم شقاق کلی زحمتکشیده امتحان آزمایش ولی چرا همچین نیست کسی که بدون راهنمایی دستم بگیره حالم خوب کنم کمکم کن آخرش هیچی نشد
من به خاطر کار زیاد و نشستن طولانی مدت دچار زخم شقاق شدم، پماد برای زخم شقاق که تو مطلب گفتین خیلی جواب داد. دوستان اگه چیز دیگهای هم نیاز هست بگین تا استفاده کنم اصلاً راه دیگهای برای سریعتر جوش خوردن زخم شقاق میشناسید؟
طبق توضیحاتی که اعلام شده باید مراحل رو باید صبر و حوصله انجام بدید تا بهبودی سریعتری حاصل بشه
بابا من بابام زخم شقاق گرفته و گفتن این پماد برای زخم شقاق کمککنندهس چیکار کنم خیلی مرددم از این روشهای تو مطلب استفاده کردم ولی چیزی متوجه نشدم یکی بگه این به کارم میاد یا نه اصلاً رازش تو چی بود آخرش؟ من یه مدته دنبال درمان زخم شقاقم دکتر و غیره خستهام کرده بودن رفتم اینجا خوندم زد به سرم پماد برای زخم شقاق بگیرم یهو گفتم هست یا نیست یهو متوجه شدم که ای بابا باید همه راه ها برم گوش کنم راجع به رژیم غذایی هم بود اونجا؟
من یه مدتی زخم شقاق مقعدی داشتم، واقعاً اذیتکننده بود و دنبال راهکار برای جوش خوردنش میگشتم وقتی این راهنما رو دیدم گفتم یه نگاهی بکنم واسه درمان زخم شقاق خیلی کمکم کرد واقعا نمیدونستم پماد برای زخم شقاق میتونه اینقدر موثر باشه، خلاصه ممنونم بابت مطالب خوبتون
خب داشتم دنبال یه راه درست و درمون واسه زخم شقاق میگشتم، دیگه خسته شده بودم از این درد و زخم ولی این راهنما خیلی بهم کمک کرد نکتههای خوبی داره و الان پماد برای زخم شقاقو پیدا کردم راستی بگین اینا تو داروخونهها هم هست یا باید آنلاین بخرم؟
درود بر شما
آنلاین می توانید از زخم پخم تهیه کنید
داشتم فکر میکردم زخم شقاق مقعدی چقدر میتونه زندگی رو تحتالشعاع قرار بده، یکی از دوستانم هم مبتلا بود و گفت این مطلب و پماد برای زخم شقاق دنیای روشنی باز کرد براش منم خوشحالم که علائماش کمتر شده چطور میشه پیشگیریکرد ازش؟
بهتره ابتدا به کارشناس زخم در شهر خودتون مراجعه کنید تا دقیقا موارد مورد نیاز را برای ایشان با توجه به زخم شون تجویز کنند
از وقتی زخم شقاق مقعدی گرفتم زندگیم به هم ریخته بود، تا که این مطلب رو خوندم و از پماد برای زخم شقاق استفاده کردم خیلی زود اثر کرد امتحانش کنید، راستی یه سوال دارم دیگه چه چیزایی به درمان زخم شقاق کمک میکنه؟رژیم خاصی نیاز داره یا نه مرسی؟
طبق همین بخش بهتره:
رژیم غذایی شامل فیبر بالا (میوه، سبزی، غلات کامل) + مصرف زیاد آب هست. پرهیز از غذاهای تند، فستفود، الکل و نوشابه هم خیلی کمک میکنه.